Statystyki Państwowej Straży Pożarnej pokazują, że każdego roku dochodzi do ponad setki wybuchów butli z gazem płynnym. Wypadki te najczęściej mają miejsce w budynkach mieszkalnych o zabudowie wielorodzinnej oraz w domach jednorodzinnych.
Najczęstszą przyczyną wybuchu butli z gazem płynnym jest nieprawidłowe użytkowanie, zwłaszcza podłączanie butli do urządzeń, a także nieszczelność butli lub instalacji do niej podłączanej. Wystarczy nawet mała nieszczelność, aby gaz ulotnił się i stworzył mieszaninę wybuchową. W zamkniętym pomieszczeniu to zagrożenie zdrowia, a często i życia użytkowników.
Zgodnie z raportem za 2024 r. dotyczącym rynku gazu płynnego, prezentowanym przez Polską Organizację Gazu Płynnego, w Polsce jest ok. 11 mln butli na gaz LPG, wykorzystywanych do zasilania kuchenek gazowych, grilli, ogrzewania domów. Według badania Ekobarometr 2024 aż 41 proc. Polaków potwierdza, że zdarzyło im się korzystać z gazu płynnego LPG, w tym 49 proc. mieszkających na wsi, 37 proc. mieszkańców małych i średnich miast oraz 33 proc. mieszkańców metropolii. Spośród użytkowników gazu LPG mieszkających na wsi aż 52 proc. korzystało z niego do przygotowywania posiłków, przede wszystkim używając popularnych 11-kilogramowych butli.
Kampania informacyjno-edukacyjna
W odpowiedzi na te dane dotyczące użytkowania butli na gaz LPG, Transportowy Dozór Techniczny, przy wsparciu Ministerstwa Infrastruktury, rozpoczął kampanię informacyjno-edukacyjną „Bezpieczna butla – bezpieczny dom”, której celem jest zwiększenie świadomości dotyczącej bezpiecznej eksploatacji butli na gaz LPG oraz edukacja, jak uniknąć zagrożeń i postępować zgodnie z przepisami technicznymi oraz zasadami bezpieczeństwa.
Butle zawierające gaz LPG są bezpieczne – o ile zostaną zachowane podstawowe zasady ich użytkowania, a butla pochodzi z legalnego źródła. Przyczyną większości pożarów lub eksplozji gazu nie jest sama butla, ale jej wadliwe podłączenie do kuchenki gazowej, grilla lub ogrzewacza.
Co zrobić jeśli ulatnia się gaz?
Czujnik gazu nie zastąpi sprawnego przyłącza, ale pomoże zachować bezpieczeństwo. Instalując czujnik, trzeba stosować się do wskazówek producenta. W instrukcji obsługi producent informuje, jaki jest przewidywany czas żywotności elementu wykrywającego gaz, np. 5 lat. Po tym czasie czujnik staje się bezużyteczny.
Transportowy Dozór Techniczny przypomina zasady co należy zrobić jeśli poczujesz zapach gazu albo włączył się alarm detektora gazu:
- nie panikuj
- nie włączaj / nie wyłączaj światła
- zamknij zawór butli
- wywietrz pomieszczenia.
Do gazu dodawana jest woń o drażniącym zapachu, którą człowiek wyczuwa dużo wcześniej, zanim gaz osiągnie stężenie mogące spowodować wybuch. Również detektory gazu uruchamiają alarm przy stężeniu, które jeszcze nie grozi eksplozją – według deklaracji producentów np. przy 1/10 ilości gazu w powietrzu, które mogłoby doprowadzić do wybuchu.
Pierwszym odruchem po wejściu do ciemnego pomieszczenia, w którym wyczuwalny jest gaz, jest zapalenie światła.
Powstrzymaj się przed tym: najmniejsza iskra, która może powstać we włączniku światła, może spowodować wybuch. Nie wyłączaj również światła – przeskok iskry w wyłączniku jest bardziej niebezpieczny niż już działająca lampa. Nie wyciągaj z gniazdka podłączonych urządzeń, nie podłączaj np. wentylatora, żeby przyspieszyć wietrzenie. Tutaj również może powstać iskra powodująca eksplozję.
Zrób przeciąg, otwórz szeroko okna i drzwi, zapewnij naturalny ruch powietrza. Przewietrz pomieszczenie, ale bez użycia np. wyciągu kuchennego lub innych urządzeń elektrycznych. Jeżeli pomimo zamknięcia zaworu butli gaz wciąż się ulatnia, wynieś butlę na wolne powietrze, z dala od źródeł ognia i urządzeń elektrycznych.
Szczegółowe informacje o czym należy pamiętać kupując butlę z gazem oraz instrukcja obsługi butli znajdują się na stronie.
